| KRONIKI HISTORYCZNE MICHALOWA |
|
W latach (1744-1746) wzniesiony został przez ordynata Tomasza Zamoyskiego (1707-1750) duży
pałac. Pałac ten wybudowano dla syna ordynata Tomasza Antoniego Zamoyskiego, Dominika Klemensa ( 1739-1767) i nazwano Klemensowem.
Przy budowie pałacu pracowali mieszkańcy z 17-tu okolicznych wsi. Brak jest danych skąd brano cegłę do budowy pałacu.
Nie ma żadnej wzmianki by w tym okresie czasu istniała w Michalowie cegielnia. Pałac wzniesiono na wzgórzu po prawej stronie rzeki Wieprz. Po drugiej lewej stronie istniał już wtedy folwark położony na niewielkim wzniesieniu nad doliną rzeki. W 1751 r. dnia 1 listopada zmarł w pałcu ordynat Tomasz Antoni Zamoyski (1707-1750) 1-ojecec Dominika Klemensa. W akcie zgonu sporządzonego w Kolegiacie Zamojskiej odnotowano, że zmarł w Michalowie. (widocznie w tym czasie jeszcze nie nazywano tego miejsca Klemensowem). Chociaż w księgach metrykalnych Kościoła św. Mikołaja w Szczebrzeszynie jest zapis, że niejaki Jan Bensa chrzcił swoje dziecko w 1750 r., urodzone w Klemensowie.2 W latach 1752 - 1764, mieszkał w Michalowie Franciszek Moszkowski (Morzkowski). W aktach kościelnych podawał swój tytuł - Szambelan Wyszogrodzki. Prawdopodobnie F. Moszkowski był szambelanem dworu w pałacu klemensowskim. W Michalowie urodziło mu się pięcioro dzieci. Żoną jego była Franciszka z Dąbrowskich. Wszystkie dzieci ochrzczone były w Szczebrzeszynie.3 Szambelan był starszym służącym na dworach w dawnej Polsce. W 1755 roku wybudowano we wsi nowy młyn. W drugiej połowie XVII wieku we wsi było ok. 240,5 ha użytkówrolnych, w tym 182 ha gruntów ornych, 55 ha łak, 5,5 ha ogrodów. W 1770 roku notowano tu karczmę zajezdną, pod "brzeziną" a drugą przy młynie. Spis inwentarza Folwarku Michalów z 1773 r. Spis inwentarza znajduje się w Archiwum Lubelskim. Całośc znajduje się w stanie dobrym. Strona tytułowa w formie (graficznej). Spis dokładnie opisuje budynki na terenie folwarku w tym dwór drewniany w stanie złym. Jest to ten sam dwór, który jest opisany w spisie z 1736 r. A zbudowany ok. 1730 r. W opisie nie podano stanu areału w hektarach. Podano tylko zbiory zbóż w korcach po to by wycenić wartość dzierżawy z poszczególnych łanów. W spisie wymieniane są łany, które posiadają swoje z dawna nadane im nazwy. Niektóre z tych łanów zachowały swoją nazwę jeszcze do dziś. Np. łan "Banią" zwany. Jest to pole, które leży dziś pomiedzy końcem Michalowa a Deszkowicami w pobliżu rzeki Wieprz. Są także nazwy łąk takie jak "Rudka" czy "Podstawie", które występowały jeszcze pod koniec XX wieku. Ponownie pojawia się w spisie inwentarzy folwarku browar. Pierwsza wzmianka o browarze była w 1589 r. Z opisu wynika, że jest w bardzo złym stanie i zapewne był zbudowany na początku XVIII wieku. Położenie jego zdefiniowane jest, że "leży nad rzeką przy kładkach". W moim mniemaniu powinno to być gdzieś w okolicach pomiędzy starą szkołą a obecną bramą folwarczną , dziś tam jest rów a w tamtym czasie była to druga odnoga rzeki Wieprz. Ponadto inwentarz wymienia młyn na rzece Wieprz o trzech kamieniach oraz stary dom ogrodnika. Młyn ten wybudowano w 1755 r. a po 17 latach wyszły wady w budowie. Inwentarz ujmuje to tak: "częścią młyn skrzywił (się)i przekantował". Całośc zbiorów za rok 1773 wyceniono na 3724 zł. Wycenę tą miała zapłacić i podpisała JW Pani Antonina Badowska. Umowę podpisano 15 sierpnia 1773 roku w Klemensowie4 (wtedy Klemensów to był tylko pałac). (szczegółowy opis inwentarza) Inwentarz Michalowa z roku 1774 opisuje krótko stan samego folwarku. Wymienia duże zniszczenie ogrodzenia okalającego cały folwark. Natomiast bardzo dokładnie opisuje gospodarstwa i łany uprawne oraz nazwiska włościan, którzy mieli przydzielone powinności do pól i łąk. (oto jedna ze stron spisu). W poprzednim roku 1773 posesorię (dzierżawę) podpisała Antonina Badowska, która w poprzednich latach była wraz z mężem dzierżawcą Mokregolipia. Spis inwentarza w 1774 roku był spowodowany zmianą posesora folwarku Michalów. Nowym posesorem został Józef Borowski a ze strony Ordynacji podpisał ją Karol Lipski. Pismo podpisano dnia 15. Sierpnia 1774 r. w Zamościu. W 1772 r. IX Ordynat Jan Jakub Zamoyski powołał nowy zarząd ordynacji tzw. Radę Ekonomiczną. Rada Funkcjonowała do 1811 roku, kiedy to administrację OZ przeniesiono do Zwierzyńca. Radę tworzyli komisarze i przewodniczący. Pierwszym przewodniczącym został Karol Lipski, który podpisał tą posesorię z Borowskim.5
|
 |