|
12 grudnia 1904 roku, nastały w Imperium Rosyjskim tzw.
"wolnościowe czasy", wydano ukaz carski znoszący częściowo ograniczenia nauki języka polskiego. Ukaz zezwalał
na wykładanie j. polskiego w rosyjskich szkołach elementarnych i średnich, jednak jako przedmiot
nadobowiązkowy, poza godzinami obowiązkowej nauki za dodatkową, wysoką opłatą. Warunki te nie zaspokajały potrzeb oświatowych społeczności polskiej zamieszkującej zabór rosyjski. Polacy oczekiwali bowiem nie tylko nauki języka ojczystego przez ich dzieci, ale także wychowania w polskim duchu patriotycznym. 4 marca 1906 roku wydany został ukaz ułatwiający zakładanie organizacji społecznych. W związku z tym, polscy działacze oświatowi podjęli decyzję tworzenia Polskich Towarzystw Oświatowych i Dobroczynnych. Na tej podstawie ruszyła nauka w języku polskim w szkole w Michalowie. W archiwum udało mi się znaleść, na razie tylko jedn poszyt zawierający dokumenty o Szkole Michalowskiej. W poszycie nie ma żadnej wzmianki o budowie szkoły. Domniemywać mogę , że pierwsze nauczanie rozpoczęło się w roku 1907 a na pewno w 1908. Przy szkole działała także Ochronka (przedszkole). W poszycie znajduje się kopia swiadectwa nr. 7197 na prawo otwarcia i prowadzenia Szkoły Michalowskiej. Jest wiele krótkich korespondencji pomiędzy kierownictwem szkoły, Hrabiną czy Plenipotentem Odrynacji Zamojskiej. Jest wiele rachunków i list płac dla pracowników szkoły i Ochronki Oto one: W dniu 23.10..1908, pisze Stefania Kunstetterówna (kierowniczka szkoły) do plenipotenta Ordynacji Zamojskiej o przesłanie jej listy osób wykładajacych w szole michalowskiej zatwierdzoną przez Naczelnika Dyrekcji Naukowej w Chełmie. [Kunstetterówna pisze to pismo, ponieważ poprzednio przysłano jej list informujący jakoby już tą listę jej przesłano.] Dnia 28.11.1909. Wykaz wypłat dla pracowników szkoły. Pensja dla Panny Kunsteter 40 rubli Pensja dla panny Michanowskiej 30 rubli Pensja dla pracowniczki ochronki M. Szeligi (kierowniczki ochronki?). 25 rubli. 05.04.1910 Do zarzadzającej szkołą w Michalowie Wielmożnej Stefanii Kunstetterównej. Załączając przy niniejszym kopię swiadectwa wysłanego przez kuratota warszawskiego okręgu naukowego 09.03 b.r za nr. 7197 na prawo otwarcia i prowadzenia Szkoły Michalowskiej, proszę wielmżną panią o zachowanie takowej w aktach szkolnych i stosowanie się do warunków wymienionych w koncepcji. (podpis nieczytelny). Dnia 06.03 1911 pisze panna Kunstetterówna do Plenipotenta Ordynacji Zamojskiej by ten zwolnił ją z funkcji nauczycielki szkoły w Michalowie od 01.07.1911 z powodu , że nie mogąc zadowolić wymagań Dyrekcji Naukowej [ w Chełmie], nie chcę narazić tejże szkoły na zamknięcie. ( Ps-Jan Makara. Z listu tego wynika wielka szlachetność, odpowiedzialność i moralność tych Pań. Widać, że zaborca nie wszystkich mógł kupić za ruble i stołki) List do Ordynatorowej Zamoyskiej pisany na adres w Warszawie ul. Senatorska 37 [Pałac Błękitny]. Dobrowolski przedstawi Ciesielskiego z żoną, kandydatów na miejsce Kunstetterówny i Miedzianowskiej za 100 rubli drożej. Jeżeli hrabina zaakceptuje, proszę podpisać podanie władz. [Podpis nieczytelny] WP. Ciesielski w Książu Wielkim ( dziś woj. Małopolskie) W liście informuję w/w , że został zatwierdzony na nauczyciela wraz z żoną w szkole w Michalowie. (podpis nieczytelny) Rachunki: W aktach szkoły zachował sie rachunek z dnia 23.10.1909. za naczynia. Rachunek wystawiony dla Ochronki w Michalowie przez Skład Naczyń T. Zegen w Zamosciu. Rachunek za pensję dla pani Sieragowskiej [zapewne pracowniczki ochronki] z 04.01.1909. Pensja dla ochroniarki M. Szeligi – 25 rubli. Ochroniarką była też pani Jabłonska z pensją 30 rubli (30.05.1910) Według poniższej instrukcji. Opiekunką szkoły miała być Eleonora Czarnowska (1866-1950), żona Karola Czarnowskiego ( 1857- 1920) plenipotenta Ordynacji Zamojskiej (Główny Plenipotent OZ w latach 1904-1920). INSTRUKCJA SZKOŁY 1908 ROK Odniesienie do historii szkoły 1916-2016 |
 |